Powiat kolneński położony jest w północno-wschodniej Polsce, w północno-zachodniej części województwa podlaskiego, w obszarze, tak zwanych, Zielonych Płuc Polski. Graniczy od wschodu z powiatem grajewskim, od południa – z powiatem łomżyńskim (województwo podlaskie) oraz w powiatami województw ościennych: od północy z powiatem piskim (województwo warmińsko-mazurskie), od zachodu z powiatem ostrołęckim (województwo mazowieckie). Powiat kolneński zajmuje powierzchnię 940,11 km2, stanowiąc 4,7% ogółu powierzchni województwa podlaskiego . Pod względem fizycznogeograficznym położony jest w strefie przejściowej pomiędzy równinnymi obszarami Niziny Podlaskiej i pagórkowatymi terenami Pojezierza Mazurskiego i Suwalskiego, na dwóch wysoczyznach – kolneńskiej i kurpiowskiej.

Cechą wyróżniającą ziemie dzisiejszego powiatu kolneńskiego jest położenie na pograniczu krain historycznych i etnograficznych, głównych jednostek administracyjnych Polski, jak również w różnych okresach historycznych, państw. Pod względem etnograficznym powiat kolneński jest obszarem przejściowym pomiędzy czterema regionami: Podlasiem od wschodu, Mazurami od północy, Mazowszem od południa i Kurpiowszczyzną od zachodu.

Pomostowe położenie powiatu kolneńskiego na tle regionów fizycznogeograficznych i etnograficznych, krain i państw historycznych oraz współczesnych województw może być traktowane jako atut i dyskontowane jako czynnik rozwoju. Efekty tej lokalizacji wzmacniają międzyregionalne korytarze tranzytowe, przebiegające przez obszar powiatu kolneńskiego, wiodąc z centrum i wschodu Polski na Pojezierze Mazurskie i na Pojezierze Suwalskie oraz ku państwom ościennym – Litwie i Rosji (obwód kaliningradzki).