Światowy Dzień bez Tytoniu 2018 „Tytoń i choroby serca”

W związku z obchodami Światowego Dnia bez Tytoniu w dniu 31maja 2018r. , Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Kolnie uprzejmie informuje, iż hasło przewodnie tegorocznej akcji ogłoszone przez Światową Organizację Zdrowia brzmi:

„Tytoń i choroby serca”.

Jego celem jest zwrócenie uwagi na fakt, że inhalacja dymu tytoniowego powoduje nie tylko choroby układu oddechowego, ale także jest bardzo istotnym czynnikiem ryzyka chorób sercowonaczyniowych, które są wiodącą przyczyną śmierci ludzi na całym świecie.

Celem kampanii jest:

ukazanie związku pomiędzy paleniem tytoniu i występowaniem chorób sercowo-naczyniowych, które są wiodącą przyczyną śmierci ludzi na całym świecie,
zwiększenie świadomości na temat wpływu aktywnego palenia tytoniu i biernej inhalacji jego dymu na zdrowie, a szczególnie funkcjonowanie układu krwionośnego,
wspieranie działań mających na celu zmniejszenie konsumpcji wyrobów tytoniowych i wyrobów powiązanych oraz ochronę ludzi przed występowaniem chorób niezakaźnych (zgodnie z Ramową konwencją WHO o ograniczeniu użycia tytoniu)

CO TO JEST UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY?

Układ krwionośny składa się z serca oraz naczyń krwionośnych, dlatego nazywa się go także układem sercowo-naczyniowym. Jego zadaniem jest:

transport tlenu i substancji odżywczych do wszystkich komórek ciała,
transport hormonów z gruczołów dokrewnych do komórek docelowych,
transport zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii z komórek ciała do miejsc ich usuwania,
utrzymywanie stałej temperatury ciała,
utrzymywanie stałego pH i ciśnienia krwi,
obrona organizmu przed drobnoustrojami[1].

WPŁYW PALENIA TYTONIU NA ZDROWIE

Najbardziej niekorzystnym dla zdrowia elementem stylu życia jest palenie tytoniu, które odpowiada za 10% wszystkich zgonów na świecie i jest jednym z trzech najważniejszych (obok nadciśnienia tętniczego i podwyższonego poziomu glukozy we krwi) czynników ryzyka przedwczesnej śmierci. 8% wszystkich zgonów związanych z paleniem papierosów jest wynikiem biernej ekspozycji na dym tytoniowy.

Według Światowej Organizacji Zdrowia epidemia tytoniu zabija każdego roku ponad 7 milionów ludzi, z czego blisko 900 tysięcy to osoby niepalące, wdychające dym „z drugiej ręki”[2]. Do roku 2030 liczba ta może wzrosnąć do 8 milionów[3].

Używanie tytoniu jest groźne dla każdego- niezależnie od płci, wieku, rasy, statusu społeczno-ekonomicznego czy poziomu wykształcenia. Przynosi cierpienie, chorobę i śmierć.

Nałóg tytoniowy pogarsza jakość życia na długo przed śmiercią, powodując schorzenia układu oddechowego (astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, zapalenie oskrzeli i płuc) oraz choroby układu krążenia (udar mózgu, chorobę wieńcową, zawał serca). Wieloletni palacze umierają w młodszym wieku niż osoby wolne od nałogu - połowa z nich żyje o 20-25 lat krócej niż niepalący[4]. Szacuje się, że średnia różnica długości życia między osobami palącymi, a niepalącymi to 15 lat.

Osoby będące biernymi palaczami narażone są na choroby związane z paleniem tytoniu podobnie jak zatruwający je palacze, gdyż skutki wdychania dymu szybko doprowadzają do zmian o stopniu porównywalnym do przewlekłego aktywnego palenia.

JAK PALENIE TYTONIU WPŁYWA NA UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY?

Większości ludzi konsekwencje zdrowotne używania wyrobów tytoniowych kojarzą się głównie z chorobami nowotworowymi (szczególnie rakiem płuc) oraz zaburzeniami funkcjonowania układu oddechowego (astmą, POChP).

Tymczasem palenie tytoniu jest szkodliwe dla całego organizmu. Jednym z układów szczególnie narażonych na natychmiastowe skutki palenia jest układ krążenia. Dzieje się tak dlatego, że 7 tys. związków chemicznych zawartych w dymie tytoniowym (z których 250 jest szkodliwych, a 70 rakotwórczych) z każdym wdechem palacza dostaje się do płuc, a następnie do krwi, oddziałując bezpośrednio na jej składniki, naczynia krwionośne i serce oraz jest transportowanych do wszystkich komórek ciała. Składniki dymu tytoniowego oddziałujące na układ sercowo-naczyniowyNa układ krwionośny zasadniczy wpływ mają: nikotyna, tlenek węgla, wolne rodniki tlenowe oraz cytokiny prozapalne[5].

PODSUMOWANIE:Palenie papierosów jest bardzo szkodliwe dla zdrowia, a ryzyko śmierci z powodu schorzeń sercowo-naczyniowych zwiększa aż kilkukrotnie. Jest ważnym czynnikiem ryzyka:

miażdżycy,
nadciśnienia tętniczego,
tętniaka aorty,
choroby Buergera czyli zakrzepowo-zarostowego zapalenia naczyń,
choroby niedokrwiennej serca (zwanej chorobą wieńcową),
zawału serca

Statystyki dotyczące chorób sercowo-naczyniowych:Choroby sercowo-naczyniowe (cardiovascular diseases - CVD) zabijają więcej osób na całym świecie niż jakakolwiek inna przyczyna śmierci.

liczne badania naukowe pokazały, że palenie tytoniu zwiększa o 25-40% ryzyko śmierci
z powodu chorób układu krążenia[6],

· używanie tytoniu jest drugą po nadciśnieniu główną przyczyną CVD,· w Polsce 37% zgonów mężczyzn oraz 15% zgonów kobiet z powodu chorób układu krążenia wiąże się z paleniem tytoniu[7],· już rok po zaprzestaniu palenia ryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca jest u byłego palacza o 50% niższe niż u osoby, która nie zerwała a nałogiem, a po 10 latach będzie ono podobne, jak u osoby nigdy nie palącej tytoniu[8],· ryzyko wystąpienia pierwszego zawału serca wzrasta liniowo wraz z liczbą wypalanych papierosów. Osoby, które wypalają około 20 papierosów na dobę mają to ryzyko zwiększone czterokrotnie, a osoby, które wypalają dwie paczki, czyli około 40 papierosów na dobę- ośmiokrotnie. Osoby, które wypalają do 5 papierosów dziennie mają zwiększone ryzyko wystąpienia zawału serca, ale i udaru mózgu o ok. 50%[9],· z naukowej analizy danych 600 tys. pacjentów przeprowadzonej w Norwegii wynika, że palenie w większym stopniu naraża zdrowie kobiety niż mężczyzny. Kobiety, które zaczynają palić mają dwukrotnie większe ryzyko wystąpienia zawału serca niż początkujący palacze wśród mężczyzn[10],· badania w ramach projektu HAPIEE (Health, Alcohol and Psychosocial Factors In Eastern Europe) realizowanego przez Zakład Epidemiologii i Badań Populacyjnych Instytutu Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego wykazały, że palący mężczyźni charakteryzowali się 4-krotnie wyższym ryzykiem zgonu z powodu chorób układu krążenia, w porównaniu do mężczyzn nigdy nie palących. U kobiet odnotowano prawie trzykrotnie wyższe ryzyko śmierci, w porównaniu do kobiet niepalących. Także wartości ciśnienia w przypadku mężczyzn były wyższe niż w przypadku kobiet[11],· bierna ekspozycja na dym tytoniowy zwiększa ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca o ok. 30%[12],· 20% zgonów z powodu chorób układu krążenia spowodowanych jest paleniem,· palacz papierosów jest 3-krotnie bardziej narażony na ryzyko wystąpienia nagłej śmierci sercowej niż osoba niepaląca,· palenie tytoniu zwiększa 2-krotnie ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej lub zawału serca,· tętniak aorty występuje 8 razy częściej u osób palących niż niepalących[13],

PALENIE W CZASIE CIĄŻY I KARMIENIA PIERSIĄ

Czynne i bierne palenie wpływa niekorzystnie na organizm kobiety ciężarnej i rozwijającego się płodu.

Nikotyna zmniejsza ukrwienie macicy i łożyska, a w konsekwencji także płodu. Po wypaleniu jednego papierosa przepływ krwi przez łożysko zmniejsza się aż o 20%. Palenie matki powoduje, że płód jest przewlekle niedotleniony[14]. Organizm dziecka dostosowuje się do warunków w łonie matki i rozwija się wolniej - dziecko rodzi się słabsze, a w dorosłym życiu częściej choruje na choroby układu krążenia i nadciśnienie[15].
Palenie tytoniu we wczesnym okresie ciąży może być przyczyną 1 do 2 proc. wszystkich wad serca u dzieci. Badania wykazały, że dzieci palących podczas ciąży matek częściej rodzą się z wadami serca. Najbardziej zagrożone były dzieci, których matki paliły ponad 20 papierosów dziennie. Palące kobiety po 35. roku życia rodziły dzieci z wadami serca aż 2 razy częściej niż ich niepalące rówieśniczki[16].
Jeśli kobieta pali po porodzie i jednocześnie karmi dziecko piersią to dochodzi do przekazywania wielu trujących substancji z dymu tytoniowego wraz z pokarmem matki. Do pokarmu przechodzi np. nikotyna, powodując u dziecka występowanie okresów niepokoju, bezsenności, wymiotów, biegunek, a także niefizjologiczne przyspieszenie pracy serca i zaburzenia krążenia[17].

[1] http://eszkola.pl/biologia/uklad-krwionosny-czlowieka-5121.html

[2] http://www.who.int/mediacentre/events/2018/world-no-tobacco-day/en/

[3] http://www.who.un.org.pl/aktualnosci.php?news=191&wid=12&wai=&year=&back=%2F

[4] http://onkologia.org.pl/palenie-tytoniu/

[5] http://www.wple.net/plek/numery_2007/suplement-4-2007/nikodemowicz_marian.pdf

[6] http://www.kardioserwis.pl/page.php/1/0/show/367/palenie_tytoniu_papieros%C3%B3w.html

[7] http://www.sccs.pl/?act=329

[8] http://www.politykazdrowotna.com/13474,kardiolodzy-kazdy-wypalony-papieros-przybliza-nas-do-zawalu

[9] http://www.kardioserwis.pl/page.php/1/0/show/549/kazdy-wypalony-papieros-przybliza-nas-do-zawalu.html

[10] http://onkologia.org.pl/palenie-tytoniu/

[11] https://zdrowie.pap.pl/fakty-i-mity/uzaleznienia/palenie-wywoluje-tylko-raka

[12] http://kardiologia.biziel.pl/e15.pdf