Cukier, otyłość, konsekwencje.
W przypadku osób poniżej 20. roku życia z otyłością zmaga się 13 proc. chłopców i 5 proc. dziewczynek, natomiast nadwaga dotyczy 31 proc. chłopców i 21 proc. dziewcząt.
Ok. 30 proc. dzieci w wieku 8 lat pije napoje gazowane co najmniej raz w tygodniu, a ok. 67 proc. nastolatków spożywa napoje energetyczne.
Otyłość
Czym jest otyłość i jak ją rozpoznać?
Otyłość to nieprawidłowe i nadmierne gromadzenie się tłuszczu w organizmie, które może mieć negatywny wpływ na zdrowie.
Czynniki rozwoju otyłości
Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, takie jak nieregularne spożywanie posiłków, zbyt duże porcje, zbyt mała ilość warzyw i owoców, spożywanie napojów słodzonych oraz żywności przetworzonej, podjadanie kalorycznych przekąsek.
- Zbyt mała aktywność fizyczna i siedzący tryb życia.
- Czynniki psychologiczne (stres, depresja, napięcie emocjonalne).
- Rodzinne skłonności do otyłości.
- Predyspozycje genetyczne.
- Niektóre konsekwencje zdrowotne otyłości mogą pojawić się w dzieciństwie, większość jednak pojawia się w wieku dorosłym.
Konsekwencje otyłości
Dzieci z otyłością oprócz objawów fizycznych, mają mniejsze poczucie własnej wartości, miewają stany depresyjne oraz wykazują trudności w nawiązywaniu kontaktów.
Profilaktyka otyłości
- Aktywność fizyczna – 60 minut dziennie.
- Spożywanie regularnie 4-5 mniejszych posiłków w ciągu dnia w gronie rodzinnym, a nie przed telewizorem.
- Zwiększenie spożycia pieczywa pełnoziarnistego, grubych kasz, płatków owsianych, warzyw i owoców odpowiednio do wieku dziecka.
- Ograniczenie spożycia przetworzonych produktów zbożowych (białe pieczywo, makarony pszenne), słodyczy i wysokokalorycznych przekąsek.
- Zastąpienie napojów słodzonych i soków wodą mineralną.
- Dbanie o odpowiednią długość i jakość snu.
- Wspieranie emocjonalne dzieci i zaangażowanie całej rodziny we wprowadzane zmiany
Darmowe plany żywieniowe dostępne są na www.diety.nfz.gov.pl a zestawy ćwiczeń na kanale YouTube Akademii NFZ
Otyłe dziecko to otyły dorosły
U otyłego przedszkolaka prawdopodobieństwo pozostania otyłym w przyszłości jest ponad czterokrotnie większe niż u jego rówieśników o prawidłowej masie ciała.
Cukrzyca
Diabetolodzy alarmują, że do poradni diabetologicznych trafia coraz więcej nastolatków. Objawy cukrzycy u dzieci, niestety, łatwo przeoczyć. Choć pojęcia „cukrzyca” używa się zbiorczo wobec wszystkich jej typów, cukrzyca typu 1 (insulinozależna) i cukrzyca typu 2 (insulinoniezależna) znacząco się między sobą różnią.
Cukrzyca typu 1 - czym się charakteryzuje?
Wynika z niedoboru lub całkowitego braku insuliny, wytwarzanej przez komórki trzustki, z powodu ich niszczenia przez układ odpornościowy. Insulina ma za zadanie transport cukru z krwi do komórek ciała. Cukrzyca typu 1 wymaga podawania choremu insuliny podskórnie, aby utrzymywać prawidłowy poziom cukru we krwi.
Niepokojące objawy
- Nadmierne pragnienie.
- Częste oddawanie dużych ilości moczu, także w nocy.
- Zmęczenie, apatia.
- Chudnięcie.
- Zajady w kącikach ust.
- Zapach acetonu z ust.
- Zaburzenia widzenia.
Profilaktyka
Aktualnie cukrzycy typu 1 nie można zapobiec, można jedynie opóźnić jej początek. Przypuszcza się, że niektóre czynniki środowiskowe mogą mieć wpływ na inicjowanie choroby u dzieci z predyspozycją genetyczną. Dlatego warto obniżać czynniki ryzyka przez:
- unikanie infekcji i prawidłowe ich leczenie;
- podawanie dziecku witaminy D (w ilości uzgodnionej z lekarzem);
- unikanie stresu;
- karmienie piersią i unikanie zbyt wczesnego (przed czwartym miesiącem życia) lub zbyt późnego (powyżej szóstego miesiąca życia) rozszerzania diety;
- unikanie nadmiaru cukrów i węglowodanów oraz pokarmów wysokoprzetworzonych (o wysokim indeksie glikemicznym).
Cukrzyca typu 2 – Czym się charakteryzuje?
To przewlekłe schorzenie metaboliczne, które zaburza mechanizmy wykorzystania glukozy w organizmie. U jego podłoża leży tzw. insulinooporność (oporność ciała na insulinę). W jej efekcie, organizm produkuje nadmierne ilości hormonu – insuliny, co prowadzi do niewydolności trzustki.
Niepokojące objawy
- Zwykle przypadkowo stwierdzone podwyższenie glukozy we krwi.
- Otyłość.
- Przebarwienia skóry na szyi, w dołach pachowych i pachwinach.
- Zmęczenie, senność.
- Pogorszenie ostrości wzroku.
- Infekcje intymne.
Profilaktyka
Kluczowe w profilaktyce cukrzycy typu 2 są aktywność fizyczna i ukształtowanie u dzieci prawidłowych nawyków żywieniowych tj.:
- regularne spożywanie posiłków (4-5 posiłków co 3-4 godziny);
- niedopuszczanie do przegłodzenia lub przejedzenia;
- picie odpowiedniej ilości wody;
- jedzenie węglowodanów złożonych (produkty pełnoziarniste – z tzw. „ciemnej mąki”, warzywa, nasiona roślin strączkowych);
- unikanie węglowodanów prostych (znajdują się np. w słodyczach, słodzonych napojach, produktach zbożowych z pełnego przemiału – z tzw.„białej mąki”, ale także w owocach i produktach mlecznych);
- ograniczenie niezdrowych przekąsek (np. chipsów), żywności przetworzonej (zawierającej sztuczne barwniki, konserwanty, dużo cukru, soli i tłuszczu).
Rodzicu pamiętaj
- Nie podawaj dziecku słodyczy na pocieszenie czy w formie nagrody za dobre zachowanie.
- Naucz dziecko, po jakie zdrowe przekąski może sięgać w ciągu dnia i zadbaj o ich wcześniejsze przygotowanie.
- Nie kupuj dziecku słodkich napojów, naucz je pić wodę.
- Daj dziecku dobry przykład.
- Zapewnij dziecku odpowiednią aktywność fizyczną.
- Czytaj etykiety produktów – wybieraj żywność z mniejszą zawartością cukru.
- Gdy zaobserwujesz u dziecka pierwsze objawy cukrzycy, koniecznie udaj się do lekarza rodzinnego w celu wykonania badania poziomu glukozy na czczo.
Ulotka - profilaktyka cukrzycy u dzieci (PDF 921 KB)
Ulotka - profilaktyka otyłości u dzieci (PDF 834 KB)
Materiał przesłany przez NFZ w związku z akcją – „Środa z profilaktyką”.
